تاب آوری چیست؟ برای شما هم گاهی پیش اومده که به این فکر کنید که فلانی با اینکه تو شرایط سختی داره زندگی می کند اما در تحصیل یا در شغل چه فرد موفقی بوده است؟ تا به حال شده زندگی نامه خیلی از افراد معروف و مشهور (بازیکنان فوتبال، خواننده ها، مجری های معروف، ثروتمندان و کارآفرینان مشهور …) رو شنیده یا خونده باشید و متوجه شده باشید در محل های نامناسب یا در خانواده های آسیب دیده به دنیا آمدن و در شرایط نامناسبی بزرگ شده اند ؟
به راستی تفاوت این آدم ها با بقیه هم خانواده ها یا هم محلی هاشون در چیست؟ چه چیزی اونها را متفاوت از بقیه کرده است؟
دوسال گذشته زندگی ام را صرف آموختن و تحقیق کردن و وقت گذاشتن روی موضوعی بنام “تاب آوری ” کرده ام و فهمیدم تفاوت این افراد با دیگر افراد دقیقاً در همین مفهوم” تاب آوری” است.
تعریف های مختلفی از واژه تاب آوری تا به امروز ارائه شده ؛تاب آوری (Resilience) یعنی کنار آمدن موفقیت آمیز افراد با شرایط استرس و تنش زا . تاب آوری یعنی در شرایط آسیب زا پرورش یافتن، آسیب دیدن و به رشدی بیش از پیش دست یافتن.
یک مفهوم اصلی در این واژه نهفته است آن هم بازگشت پس از سانحه است یا احیا پذیری. یعنی وقتی مشکلی پیش میاد، شرایط استرس زا میشه با بتونیم بهترین عملکرمون رو نشون بدیم و به شرایط قبلی خود برگردیم و نگذاریم شرایط باعث پس رفت ما بشوند و ما رو در یک جا ثابت نگهدارند و یا به عقب بکشند.
خب همه ی ما دوست داریم در مقابل مشکلات مقاوم باشیم، کمر خم نکنیم، عقب نکشیم و از دل مشکلاتمون موفق بیرون بیایم. همیشه اینجور مواقع من ققنوس به ذهنم میاد، همون پرنده افسانه ای که از خاکسترش یک ققنوس جدید متولد میشه ،ماهم می تونیم از دل مشکلات یک من جدید خلق کنیم و متولد بشیم .
چطور؟
خب افراد تاب آور یک سری ویژگی ها دارند که می تونیم اونها را یاد بگیریم یا در درونمون تقویت کنیم.
- امیدوارند
- معتقد به این هستند که خالق شرایط هستند
- شرایط سخت رو می پذیرند و می دونند این شرایط دائمی و ماندگار نیست
- با اطرافیانشون ارتباط دارند ،با دوست و خانواده و فامیل خودشون در تعامل هستند
- با دوستاشون همدل هستند و با خودشون و دیگران شفقت می کنند
- برای خودشون تو شرایط سخت یک معنا خلق می کنند یعنی یک دلیل و چرایی که اونها رو وادار میکند دوام بیاورند
- شکرگذار هستند یعنی روی داشته هاشون تمرکز می کنند نه روی نداشته هاشون
یک بخشی از این ویزگی ها ذاتی و ژنتیک و بخش زیادیش آموختنی است. یعنی می شود یاد گرفت چطور تاب آوری کرد ،اما یاد مان باشد تاب آوری با دوام آوردن، استقامت، سکوت کردن، دندان روی جگر گذاشتن، تحمل کردن و صبوری فرق می کند.
فرد تاب آور کاملاً به شرایط پیش آمده آگاه است، منفعل نیست، خود را سرزنش نمی کند و قربانی شرایط نمی داند، او شرایط را می پذیرد و تمام تلاشش را برای خلق شرایط جدید و گذر از بحران به وجود امده می کند. درست مثال دکتری که در یک منطقه آسیب خیز جنوب شهر در یک خانواده آسیب دیده به دنیا آمده اما خودش را قربانی شرایط نکرده و با تکیه به توانایی های درونی اش شرایط جدید را خلق کرده است تا احساس ارزشمند و کفایت کند.
شما در چه شرایطی هستید؟ چقدر ویزگی های افراد تاب آور را دارید؟ شما برای حل مسائلتون چه راهکارهایی دارید؟
نویسنده: زهره مهدوی
مددکار اجتماعی و عضو دپارتمان راهبری و توانمندسازی نوجوانان روشنای راه
